De nieuwe NIS2-richtlijn (Network and Information Security Directive) is een belangrijke ontwikkeling op het gebied van cybersecurity voor bedrijven in de Europese Unie. Deze richtlijn legt strengere eisen op aan organisaties die actief zijn in kritieke sectoren zoals energie, transport, gezondheidszorg en financiële diensten, evenals aan aanbieders van digitale infrastructuur. NIS2 is een uitbreiding van de oorspronkelijke NIS-richtlijn en is gericht op het verbeteren van de weerbaarheid tegen cyberdreigingen.

Het voldoen aan NIS2 is niet alleen een technische kwestie, maar ook een strategische. De richtlijn vereist dat bedrijven zowel op operationeel als op bestuursniveau maatregelen nemen om hun cyberbeveiliging te versterken. Hoe pak je dit aan vanuit beide perspectieven? Hieronder bespreken we enkele belangrijke stappen die je kunt nemen om zowel op operationeel als bestuurlijk niveau aan de eisen van NIS2 te voldoen.

Bedrijfsmatige maatregelen

1. Risicomanagement implementeren
   Het identificeren en beoordelen van risico's is de basis van een sterk cybersecurity-beleid. Onder NIS2 moeten bedrijven een systematisch risicomanagementproces implementeren dat zich richt op het beschermen van kritieke informatie en systemen. Dit proces omvat het identificeren van potentiële dreigingen, het evalueren van hun impact en het ontwikkelen van passende beveiligingsmaatregelen. Een effectief risicomanagementsysteem vereist periodieke herziening en aanpassing op basis van nieuwe informatie en opkomende bedreigingen.

Een voorbeeld uit de praktijk is de cyberaanval op de Belgische energiesector in 2021. Hieruit bleek dat organisaties die een robuust risicomanagementproces hadden, sneller konden reageren en de schade wisten te beperken. Dit toont aan dat risicomanagement een belangrijke eerste stap is om te voldoen aan NIS2 en jezelf te beschermen tegen toekomstige aanvallen.

1. Monitoring en incident response
   Een andere vereiste van NIS2 is het opzetten van een effectief systeem voor continue monitoring en incidentrespons. Het is belangrijk dat bedrijven niet alleen reageren op incidenten, maar ook proactief bedreigingen detecteren en mitigeren voordat ze schade aanrichten. Dit vraagt om goed getrainde teams, heldere escalatieprocessen en de inzet van technologieën zoals MDR (Managed Detection and Response) of SIEM (Security Information and Event Management) voor het verzamelen en analyseren van veiligheidsinformatie in real-time.

Door incidentrespons te oefenen via simulaties, zorg je ervoor dat teams goed voorbereid zijn om snel en accuraat te reageren. Dit kan het verschil maken tussen een klein incident en een grootschalige crisis.

Bestuurlijke verantwoordelijkheid

1. Cybersecurity als bestuurskwestie
   NIS2 legt een grote verantwoordelijkheid bij het bestuur van organisaties. Bestuursleden moeten niet alleen op de hoogte zijn van de cyberbeveiligingsmaatregelen die hun bedrijf neemt, maar ook actief betrokken zijn bij het toezicht op de naleving van deze maatregelen. Dit vereist een strategische visie waarbij cybersecurity wordt geïntegreerd in de algemene bedrijfsstrategie.

Bestuursleden moeten de juiste vragen stellen: Hoe goed is ons risicomanagement? Zijn er voldoende middelen vrijgemaakt voor cybersecurity? Hebben we de juiste talenten en technologieën in huis? Het bestuur moet ervoor zorgen dat de organisatie niet alleen voldoet aan de huidige regelgeving, maar ook voorbereid is op toekomstige dreigingen en veranderingen.

1. Verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid
   NIS2 stelt bestuurders ook persoonlijk aansprakelijk voor tekortkomingen op het gebied van cybersecurity. Dit benadrukt het belang van goed toezicht en governance binnen een organisatie. Een voorbeeld hiervan is de recente boete die de Britse ICO (Information Commissioner’s Office) oplegde aan een grote organisatie vanwege nalatigheid op het gebied van gegevensbescherming. Hoewel dit niet direct onder NIS2 valt, laat het wel zien hoe toezichthouders steeds strenger worden als het gaat om beveiligingsverantwoordelijkheid.

Bestuursleden doen er goed aan om regelmatig rapportages over de staat van de cybersecurity te ontvangen en te evalueren. Dit helpt hen om tijdig in te grijpen en aan de eisen van NIS2 te blijven voldoen.

Praktische stappen voor compliance

Om de NIS2-richtlijn succesvol te implementeren, is het belangrijk om de volgende stappen te nemen:

1. Assessment en gap-analyse
   Voer een grondige beoordeling uit van je huidige cybersecuritymaatregelen en identificeer waar verbeteringen nodig zijn om te voldoen aan NIS2. Een gap-analyse kan helpen om de gebieden te identificeren die aandacht behoeven.

2. Training en bewustzijn
   Cybersecurity is niet alleen de verantwoordelijkheid van de IT-afdeling. Elk personeelslid moet zich bewust zijn van de risico's en weten hoe ze incidenten kunnen voorkomen of melden. Regelmatige training en bewustwordingscampagnes kunnen helpen om een cultuur van veiligheid te bevorderen.

3. Samenwerken met externe partners
   Gezien de complexiteit van de NIS2-richtlijn en de snelle ontwikkelingen in het dreigingslandschap, kan het nuttig zijn om samen te werken met gespecialiseerde cybersecuritypartners. Deze partners kunnen je helpen bij het evalueren van je huidige positie, het implementeren van nieuwe maatregelen en het verbeteren van je algehele cyberweerbaarheid.

Vooruitblik

NIS2 verandert de manier waarop organisaties hun cyberbeveiliging moeten benaderen. Bedrijven die vooruit willen lopen op de richtlijn, moeten niet alleen hun technische infrastructuur versterken, maar ook op bestuursniveau strategische beslissingen nemen. Het voldoen aan de eisen van NIS2 is geen eenmalige taak, maar een doorlopend proces van aanpassing, verbetering en samenwerking. Door zowel op operationeel als bestuurlijk niveau goed voorbereid te zijn, kunnen organisaties niet alleen voldoen aan de regelgeving, maar ook hun weerbaarheid tegen cyberdreigingen aanzienlijk vergroten.